“Lockout-Tagout” (LOTO) คือ ระบบการควบคุมทางกายภาพของแหล่งพลังงานอันตรายทั้งหมดที่จ่ายพลังงานให้กับชิ้นส่วนของอุปกรณ์ เครื่องจักร หรือระบบ ระบบ LOTO นี้ทำหน้าที่ปิดสวิตช์หรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานหรืออุปกรณ์ที่เป็นภัย และรวมถึงการติดป้ายคำเตือนบนอุปกรณ์ควบคุมทางกายภาพด้วย เอกสารหรือ Tagout นี้จะบันทึกข้อมูลบุคลากร LOTO ที่ได้รับอนุญาตและวันที่ในการดำเนินการ การดำเนินการ LOTO จะต้องทำกับอุปกรณ์ เครื่องจักร หรือระบบทั้งหมดก่อนที่บุคคลที่ได้รับอนุญาตจะสามารถดำเนินการซ่อมแซมหรือทำงานกับเครื่องจักรหรืออุปกรณ์นั้นได้
ภาพที่ 1 : Lockout และ Tagout คืออะไร
อุปกรณ์และเครื่องจักรส่วนใหญ่มักจะมีอุปกรณ์ตัดแยกพลังงาน และอุปกรณ์เหล่านี้มักจะอยู่ในตำแหน่งปิดเพื่อปิดแหล่งพลังงานอันตราย โดยสามารถติดอุปกรณ์ล็อคเข้ากับอุปกรณ์ตัดแยกพลังงาน และยึดด้วยแม่กุญแจ ตัวอย่างของอุปกรณ์ล็อค ได้แก่
- บอลวาล์วและวาล์วประตู
- ล็อคเซอร์กิตเบรกเกอร์
- ล็อคปลั๊กและสวิตช์
- ล็อคนิวแมติก
แหล่งพลังงาน
แหล่งพลังงาน (Energy Source) หมายถึง แหล่งพลังงานใดๆ เช่น พลังงานไฟฟ้า พลังงานกล พลังงานลม แรงดัน สารเคมี ความร้อน หรือพลังงานอื่นๆ ซึ่งอาจทำอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงานในระหว่างการซ่อมบำรุง หรือ งานวิศวกรรมกับเครื่องจักร อุปกรณ์ ที่เกี่ยวเนื่องกับแหล่งพลังงานดังกล่าว โดยเปิดพลังงานเหล่านั้นอย่างไม่คาดคิด ส่งผลทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อบุคคล ทรัพย์สินเสียหาย รวมถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และหากร้ายแรงไปกว่านั้นอาจส่งผลให้ผู้ปฏิบัติงานเสียชีวิตได้ในทันที
ความแตกต่างระหว่าง Lockout และ Tagout
ในระบบควบคุมพลังงานอันตราย
Lockout
ภาพที่ 2 : Lockout คืออะไร ทำงานอย่างไร
Lockout เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นเมื่อแหล่งพลังงาน (เช่น ไฟฟ้า เครื่องกล ไฮดรอลิก นิวแมติก เคมี ความร้อน หรืออื่นๆ) ถูกแยกทางกายภาพออกจากระบบที่ใช้งาน (เครื่องจักร อุปกรณ์) กระบวนการนี้ทำได้โดยการใช้กุญแจและอุปกรณ์ล็อคต่างๆ ที่เหมาะสมสำหรับการใช้งานเฉพาะด้านที่เหมาะสมกับอุปกรณ์ต่างๆ เช่น การล็อคเซอร์กิตเบรกเกอร์หรือการล็อควาล์ว สามารถใช้ Lockout ที่เหมาะสมสำหรับการล็อคที่เฉพาะเจาะจงได้มากขึ้น
Tagout
ภาพที่ 3 : Tagout คืออะไร ทำงานอย่างไร
Tagout เป็นกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการติดฉลาก หรือแท็กที่สื่อสารข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่กำลังดำเนินการกับเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ และเหตุใดจึงมีความสำคัญ รายละเอียดบนแท็กอาจรวมถึง
- แท็กเตือนอันตรายหรือคำเตือน
- คำแนะนำ (เช่น ห้ามใช้งาน)
- วัตถุประสงค์ (เช่น อยู่ระหว่างการบำรุงรักษาอุปกรณ์)
- เวลาในการล็อคเอาท์
- ชื่อและ/หรือรูปถ่ายของผู้ปฏิบัติงานที่ได้รับมอบอำนาจในการล็อคเอาท์
การไม่แนะนำให้ใช้แท็กเอาท์เพียงอย่างเดียว เนื่องจากไม่ได้ป้องกันไม่ให้อุปกรณ์กลับมาทำงานอีกครั้ง ต้องใช้ร่วมกันโดยติดแท็กไว้ที่แม่กุญแจ การล็อคและแท็กเอาท์จะช่วยเพิ่มการป้องกันสำหรับผู้ปฏิบัติงานจากแหล่งพลังงานได้
ขั้นตอนการทำ Lockout และ Tagout
ภาพที่ 4 : ขั้นตอนการทำ Lockout และ Tagout
1. ชี้บ่งอันตรายของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ที่จะทำการซ่อมบำรุง ว่ามีอันตรายอะไรบ้างที่อาจจะเกิดขึ้น
2. ปิดเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ ซึ่งเครื่องจักรต้องอยู่ในลักษณะหยุดนิ่ง ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงาน
3. ตัดแยกพลังงานของเครื่องจักร เช่น ปิดเบรกเกอร์ สวิตช์ วาล์วต่างๆ เป็นต้น
4. ทำการล็อคโดยใช้กุญแจ และทำป้ายเตือน ซึ่งจะต้องติดกับตัวอุปกรณ์ที่ทำการตัดแยกระบบพลังงาน
5. หลังจากตัดแยกแหล่งพลังงานแล้ว ต้องพิจารณาว่าไม่มีพลังงานที่ถูกสะสมอยู่หรือที่ยังคงเหลือภายในเครื่องจักร อุปกรณ์ หรือกระบวนการผลิต ซึ่งจะต้องมีวิธีการควบคุมอันตรายนั้นๆ ด้วย
ข้อควรระวังการใช้อุปกรณ์ Lockout
ภาพที่ 5 : ข้อควรระวังในการใช้งาน Lockout
1. อุปกรณ์ Lockout ที่ใช้กับงานระบบไฟฟ้าจะต้องไม่ทำจากวัสดุที่เป็นสื่อนำกระแสไฟ
2. อุปกรณ์ที่นำมาใช้งาน Lockout จะต้องมีมาตรฐานรับรอง
3. อุปกรณ์ Lockout จะต้องถูกประเภทตามลักษณะอุปกรณ์ที่ใช้งาน
4. ผู้ปฏิบัติงานกับ Lockout จะต้องผ่านการอบรมวิธีการใช้งานอย่างถูกวิธี หากผู้ที่ผ่านการอบรมแล้ว อย่างเจ้าของพื้นที่และเจ้าของงาน ควรมีการทบทวนอย่างน้อยทุกๆ 3 ปี หรือตามระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด หากเป็นผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้อง จะต้องเป็นส่วนหนึ่งของการฝึกอบรมทบทวนความปลอดภัยฯ ประจำปีของสถานประกอบกิจการ
การใช้ระบบ LOTO ในการปฏิบัติงาน นอกจากเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อความปลอดภัยในการทำงาน ยังเป็นข้อกำหนดของกฎหมายที่ต้องปฏิบัติตาม เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในสถานที่ทำงาน ผู้ที่ได้รับอนุญาตให้ใช้งาน LOTO ต้องผ่านการฝึกอบรมขั้นตอนการใช้ที่ถูกต้อง และต้องเลือกใช้อุปกรณ์ล็อคที่เหมาะสมกับอุปกรณ์ที่ต้องการล็อค ควรจำไว้ว่า Lock out และ Tag out ต้องใช้คู่กันเสมอ เพื่อความปลอดภัยในการทำงานและป้องกันอุบัติเหตุในสถานที่ทำงานของคุณ
ดังนั้นหากผู้รับเหมาหรือช่างภายในสถานประกอบการมีการซ่อมแซมเครื่องจักร หรืออุปกรณ์ ผู้รับเหมาหรือช่างจะต้องขออนุญาตผู้ที่เกี่ยวข้อง เพื่อที่จะได้ทำการหยุดการทำงานของเครื่องจักร และผู้ที่ได้รับอนุญาตทำการติด Lock out และ Tag out เพื่อแสดงถึงความปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงานคนอื่นๆ และเพื่อความปลอดภัยทุกครั้งจะต้องมีการเปิดใบ Work Permit ก่อนปฏิบัติงาน ทั้งนี้ระบบการจัดการใบอนุญาตเข้าทำงาน (EWS) จาก Jorpor Plus จะตัวช่วยในการบันทึกขั้นตอนการทำงานที่มีความเสี่ยงของงานนั้นๆ และสามารถประเมินงานทั้งก่อน ระหว่าง และหลังปฏิบัติงาน เพื่อตรวจเช็คความเสี่ยงของงานให้ปลอดภัยอยู่เสมอ รวมถึงระบบสามารถบันทึก License เพื่อเป็นเครื่องหมายว่าเป็นผู้ที่ได้รับการอนุญาตในการทำงาน (LOTO) ทาง Jorpor Plus พร้อมให้คำแนะนำและคำปรึกษาฟรี การันตีใครๆ ก็ใช้เป็น มีทดลองให้ใช้ฟรีแล้ว กดคลิก ได้เลย
ให้คำปรึกษาฟรี!!!
คุณชัญญา เพชรมณีโชติ (แนน)
chunya@factorium.tech
061-546961
คุณนรีพร ใสสม (ส้มโอ)
Nareeporn@factorium.tech
065-9647198
Website: https://www.jorporplus.com/
Facebook: https://www.facebook.com/JorPorPlus
Line Official : https://lin.ee/dOulra8
Youtube: https://www.youtube.com/playlist?list=PL0b92T8M8rKX1jrpbfpBgozl6Dk3y-nu8